Stel jij bent de programmeur van een zelfrijdende auto. Zou je de auto zo programmeren, zodat deze uitwijkt voor een jong gezin dat oversteekt bij een rood stoplicht? Zelfs wanneer dit betekent dat de auto dan tegen een muur rijdt, waarbij de inzittende van de auto - mogelijk jijzelf - overlijdt?
Dit soort morele dilemma’s krijgen de internationale deelnemers, waaronder de Nederlandse presentatoren Danny Ghosen en Hajar Alariachi (De Meiden van Halal), cabaretiers Carolien Borgers en Jeroen Woe (De Kwis) en schrijver Philip Huff, gedurende vijf colleges in hun schoot geworpen door de veelgeprezen Amerikaans filosoof Michael Sandel. In een gezamenlijke zoektocht naar nieuwe argumenten en antwoorden over goed en kwaad worden de kandidaten telkens geconfronteerd met dezelfde vraag: What’s the Right Thing to Do?
Aflevering Discriminatie:
In deze aflevering discussiëren de deelnemers over profilering. Mag je als bedrijf mensen selecteren op hun kwaliteiten, ras, sekse, uiterlijk enzovoort, als die bij je bedrijfsfilosofie hoort. Neem nou Abercrombie & Fitch. Is hun selectiebeleid rechtvaardig als het gaat om winst maken? En waar ligt dan de grens? Een eenduidig antwoord is lastig. Als voorbeeld werden ook de stewardessen aangehaald, moeten die er altijd op en top verzorgd uitzien? Een van de deelnemers realiseerde zich dat ze mee heeft gewerkt aan deze profilering. Ze heeft vroeger als 'aantrekkelijke vrouw' achter de bar gestaan en ook nog gehoor gegeven aan de kledingvoorschrift: het liefst een kort rokje. Positieve discriminatie werd ook nog aangehaald. Is dat 'the right thing to do?'. Deelnemers betwisten of vertrouwen in de samenlening verdiend moet worden en blijven verschillende standpunten houden. In ieder geval is het nodig om dit soort gesprekken te voeren.
Aflevering Inkomensongelijkheid:
Michael Sandel brengt de vergelijking in van Ronaldo die 2000x zoveel verdient als een docent. Hij vraagt de deelnemers of dit eerlijk is. Besproken wordt de waarde van voetbal ten opzichte van de waarde van educatie. Sandel brengt in dat wij met ze allen voetbal zo belangrijk hebben gemaakt. Daar kan Ronaldo niks aan doen. Maar moet hij dan 80% van zijn inkomen afstaan aan mensen die het harder nodig hebben? Als je zo rijk bent als Ronaldo word je vaak beoordeelt op wat je met dat geld doet. Deelnemers constateren ook dat gelijkheid creëren onhaalbaar is en dat je verschillen nodig hebt om vooruit te komen. Juist de momenten waarop de zwakken geholpen worden door de sterken, dat kenmerkt onze samenleving. Toch brengt de vraag of we als rijke/arme in de meritocratie willen leven of in de lottocratie nieuwe inzichten. De vraag is of je wil gekozen worden voor je talent of puur door geluk. En we hebben maar weinig invloed op de willekeur van talent die ook nog eens gewaardeerd wordt.
Aflevering Privacy:
Wanneer komt privacy in het geding? Als we ons kwetsbaar voelen. Als je mocht kiezen wat openbaar was: de boeken die je leest, de films die kijkt, of de plekken waar je heen gaat (denk aan Uber), dan kiezen veel mensen het laatste. Dit maakt je het meest kwetsbaar. Bovendien kunnen vertrouwelijke gegevens een doelwit zijn van hackers, de staat of de markt om die vervolgens te gebruiken om er zelf beter van te worden. Mag je bijvoorbeeld als zorgverzekeraar de premie omhoog gooien als iemand ongezond eet. De meningen zijn hierover verdeeld. Een deelneemster probeert de anderen ervan te overtuigen dat het bevrijdend kan zijn om je bloot te geven, helemaal jezelf te zijn. Terwijl anderen opperen dat ze graag dingen voor zichzelf houden, dat ze geheimen hebben die schadelijk kunnen zijn. Bijvoorbeeld, wat als je homo bent in Marokko. Sandel bracht nog een ander dilemma in. Zou jij DNA afstaan om een moord te laten oplossen. De deelnemers vrezen dat bij een nationale DNA bank het einde zoek is. Eerst begint het bij een moord en daarna kunnen ze het voor de meest onschuldige dingen gaan gebruiken. Men zou altijd in angst leven om iets fout te doen of vals beschuldigd te worden. Als het gaat over cookies dan geven veel mensen aan dat zij dit vervelend vinden en liever anoniem surfen op het web. Echter moet men wel realiseren dat cookies het mogelijk maken dat je gratis van diensten zoals google gebruik kunt maken. It's the price you pay. Je levert een stukje privacy in voor een stukje service.
Wat mij het meest opviel is dat sommige mensen en ik ook, een uitgesproken mening hadden maar door de argumenten van een ander te horen je soms toch anders tegen dingen aan gaat kijken. Er zijn zoveel consequenties dat je die niet altijd allemaal voorziet. Daarnaast beleeft ieder persoon en zeker de mensen die geen blanke huid hebben, dit soort zaken anders en het is heel nuttig om je ook eens in hun positie te verplaatsen. Er is zeker niet overal overstemming te vinden of een eenduidig antwoord, maar wat buiten kijf staat is dat het hard nodig is om over dit soort dingen te praten!