Talentontwikkeling voor iedereen (deel 3)

Talenten stimuleren – de leerkracht

Niets is zo onrechtvaardig als iedereen gelijk behandelen omdat je dan geen recht doet aan deze verschillende talenten en mogelijkheden. – van Egmond

In Nederland is het onderwijs erop gericht dat elk kind een bepaald niveau haalt voor een bepaald vak. Er is daarbij veel aandacht voor de ‘zwakke’ leerlingen. Wij zijn wereldkampioen in het wegwerken van achterstanden. Maar onze hoogvliegers doen het minder goed ten opzichte van andere Europese landen omdat zijn aan hun lot over gelaten worden. Staatssecretaris Sander Dekker vindt dat deze uitblinkers nu niet het onderwijs krijgen waar zij recht op hebben en daarmee laten we talent onbenut. Wanneer je als leerkracht juist focust op de talenten van kinderen kan je deze veel beter stimuleren en vanuit deze talenten de zwakkere plekken verbeteren. Drie belangrijke uitgangspunten uit De Noordwijkse Methode die het belang van talent en leren onderstrepen wil ik hierbij aanhalen:

1. Als je het talent van een kind stimuleert, heeft dit een positief effect op de algemene hersenontwikkeling van het kind. Met andere woorden: het wegennet van hersenverbindingen wordt sterker, waardoor ook andere informatie makkelijker naar bestemming kan reizen. De intelligentie gaat omhoog. Hierdoor leert een kind ook andere kennis, zoals bijvoorbeeld taal en rekenen makkelijker.

2. Vanuit een talent, kan een kind andere kennis en vaardigheden oefenen. Het talent biedt dan een concrete context om vaardigheden en kennis te leren. Hierdoor vindt integratie plaats tussen verschillende kennis- en vaardighedengebieden waardoor het neurale netwerk in de hersenen sterker en uitgebreider wordt.

3. Werken vanuit je talent leidt tot meer succeservaringen. Dit heeft een positief effect op het zelfvertrouwen van het kind en het plezier in leren, waardoor het lerend vermogen van een kind omhoog gaat.

Diversiteit is het sleutelwoord. Als leerkracht doe je er goed aan om een diversiteit aan werkvormen, thema’s en leerstijlen aan te bieden. Laat de leerlingen ontdekken wat zij prettig vinden en hoe zij willen leren. Daarnaast, en het is misschien een cliché, ben jij als leerkracht een rolmodel voor de groep. Wanneer leerlingen hun talenten leren ontdekken, zou jij als leerkracht ook bezig moeten zijn met jouw talenten. Spreek dit ook uit en wees daarbij niet bang om je kwetsbaar op te stellen. Leerlingen hebben veel meer aan een kwetsbare leerkracht die durft te laten zien dat hij ook fouten maakt, dan aan een leerkracht die doet alsof hij perfect is (dat is immers ook geen weerspiegeling van het echte leven).

Leerlingen hebben veel meer aan een kwetsbare leerkracht die durft te laten zien dat hij ook fouten maakt.

De rol van de leerkracht is heel krachtig als het gaat om het leerproces van een kind. Met een simpele opmerking kan je het maken of breken. Een klein voorbeeld: Het geven van evaluerende antwoorden of complimenten als: “goed geantwoord” en “mooie tekening” nodigen niet uit tot beweging en zijn maar kort bevredigend. Het stopt het (leer)proces en kan zelfs demotiverend werken. Probeer daarom altijd iets te zeggen over het proces wat eraan vooraf is gegaan: “mooi hoe je die kleuren hebt gebruikt” of “knap dat je verschillende strategieën hebt gebruikt om tot een antwoord te komen”. Zo heeft het ook effect in volgende situaties en stimuleer je het kind om zich verder te ontwikkelen.

Refentielijst Buckingham, M., Clifton, O. (2006) Ontdek je sterke punten. Spectrum. Christiaensen, R., Dochy, F., Kinschots, C., Kyndt, E,. Marcelis, V., Philips, k., Van Cauwenberghe, H., Van den Bogaert, T., Vervaeke, A., (2009) Talent en Talentontwikkeling: een literatuurstudie. University of

Leuven, Centre for Research on Lifelong Learning and Participation Centre for Research

on (corporate) Teaching and Training. Costa, A., & Kallick, B., (2008) Learning and leading with the Habits of Mind. Dekker, S., (2013) Onderwijs moet grote talenten meer uitdagen. Opinie in de Volkskrant. Van Egmond, F., (2011) De Noordwijkse Methode: Basisboek. Stichting De Noordwijkse Methode, Noordwijk. Van Es, G., (2014) De Derde helft: Ontwikkeling van mensen en ideeën – dat boeit mij. Een interview met Anton Philips in het NRC. Glenn., (2007) Huisman, R., (2013) Habits of Mind als taal. OOg – Onderwijs en Ontwikkeling De Jong, Y., (2009) Ik wil de wereld verbeteren. Een interview met Anton Philips in Het

Financieel Dagblad. Mewe, F., (2013) Waarom de wereld gebaat is bij talent & Het raadsel van het ontstaan van

talenten. Co-creater bij Century of Talent.