Een visie op talent
"Je moet woekeren met je talenten" – (Mattheüs 25)
De school is een belangrijke leeromgeving voor kinderen, dat zal iedereen beamen. Kinderen leren er lezen, schrijven en rekenen, maar vooral leren ze er over zichzelf. ‘Waar ben ik goed in? Wat vind ik leuk om te doen? Wat vind ik grappig? Wat vind ik moeilijk? Wat wil ik bereiken?’ Allemaal vraagstukken die gedurende de schoolloopbaan de revue passeren. Hoe en of de school deze vraagstukken stimuleert is van cruciaal belang.
Als school is het heel belangrijk om een bepaalde visie op talentontwikkeling te hebben en dat dit wordt uitgedragen door het hele team. Dat moet je in alles terug zien. Documentaties als rapporten, nieuwsbrieven, de website en de schoolgids. Maar vooral moet je het terugzien in het gedrag naar de kinderen, de ouders en naar elkaar. Want niet alleen kinderen hebben talenten te ontdekken, ook volwassenen. En het zou hypocriet zijn om de kinderen een bepaald gedrag aan te leren dat je zelf niet hanteert. De termen ‘voorbeeldfunctie’ en ‘rolmodel’ zijn hier wel op zijn plaats.
Allereerst zal die visie op talentontwikkeling gezamenlijk gevormd moeten worden – een opgelegde visie zal nooit het resultaat opleveren als een visie waar iedereen achter staat en voor wil gaan – de motivatie, een bepaalde overtuiging hiervoor, moet van binnen aanwezig zijn voor een optimaal resultaat. Zo’n visie vorm je ook niet zomaar even in een vergadering. Er zijn heel wat vraagstukken om over na te denken, heel wat discussies die gevoerd moeten worden en heel wat keuzes om te maken. ‘Wat willen we dat de kinderen die eind groep 8 onze school gaan verlaten meenemen voor de rest van hun leven? Hoe bereiden we ze voor op een succesvolle toekomst? Wat vinden wij als school belangrijke pijlers die bijdragen aan talentontwikkeling? En hoe gaan we dat bewerkstelligen?’
Ik heb vaak gezien dat talentontwikkeling negatief benaderd wordt. Scholen en leerkrachten focussen zich dan op de zwakke kanten van hun leerlingen en willen dit beter maken. Het bekende scenario speelt zich hier af: Je krijgt extra oefening in de dingen waar je niet goed in bent. Wat je al wel kunt krijgt nauwelijks extra aandacht. Niet erg bevorderlijk voor het zelfvertrouwen van een opgroeiend kind, om nog maar te zwijgen over de demotivatie die het in de hand werkt.
Door de kinderen inzicht te geven in hun talenten en voorkeuren, kunnen ze bewuster keuzes leren maken.
Talenten ontdekken – de school
Is het niet merkwaardig dat de meeste mensen onderwijs genieten, dan aan hun werkende leven beginnen, af en toe van werkgever veranderen, en werken totdat ze ermee ophouden, zonder dat ooit op systematische wijze is onderzocht wat de talenten van deze person zijn en hoe die maximaal uit de verf kunnen komen? – Arthur F. Miller
Als school heb je de taak om kinderen kennis te laten maken met (alle) mogelijkheden die de wereld biedt. Door de kinderen inzicht te geven in hun talenten en voorkeuren, kunnen ze bewuster keuzes leren maken. Maar hoe doe je dat? Eigenlijk is het antwoord hierop tweeledig.
Enerzijds is de school verantwoordelijk voor de stimulans van talentontwikkeling. Is er genoeg aanbod voor kinderen om de wereld te ontdekken? Anderzijds heeft het ook te maken met het gedrag en de mentale ontwikkeling van kinderen. Het aanleren van een onderzoekende houding. Laatst genoemde is vooral een taak van de leerkracht en zal besproken worden in de volgende paragraaf.
Hoe stimuleer je als school de talentontwikkeling van kinderen? Het antwoord op deze vraag ligt vooral in het (les)aanbod. Wat heeft de school haar leerlingen te bieden als het gaat om zelfontplooiing?
Talentontwikkeling heeft alles te maken met het open staan voor nieuwe dingen, een zekere mate van leergierigheid. Als school kun je hier handig op in spelen door deze leergierigheid vorm te geven met behulp van experts. Experts (of gastsprekers) kunnen vanuit hun eigen talent en passie een inspirerende overdracht verzorgen die de zintuigen prikkelen en kinderen stimuleren hun eigen talent te ontdekken.
Talent en passie noem ik vaak in één adem, ze zijn voor mij twee handen op een buik. Werken vanuit je talent is werken vanuit je passie. Een voorwaarde voor talent is denk ik ook dat je er een zekere voldoening uit haalt.
Het enorme netwerk van een school biedt een diversiteit aan talenten die zo voor het grijpen liggen. Het zou zonde zijn als deze niet worden gebruikt. De onderwijzeres in mij wil scholen dan ook adviseren om de experts binnen de school te halen, of met de school, de klas, erop uit te gaan. Organiseer workshops, gastlessen en excursies. Laat de kinderen proeven, zien, ruiken, voelen, ervaren, beleven en ontdekken wat de wereld allemaal te bieden heeft. En andersom, wat zij de wereld allemaal te bieden hebben. Als school ben je dat verplicht, toch?